Teresa Podgórska
Czy osoby niewidome mogą oglądać filmy ?
Filmy z audiodeskrypcją.
Pytanie przewrotne, bo w normalny sposób oczywiście nie mogą, jednak za sprawą audiodeskrypcji świat filmu jest dla nich dostępny. A za sprawą audiodeskrypcji w filmach przyrodniczych dostępne są dla nich miejsca, gdzie często ludzki wzrok nie sięga, a zastępuje go ukryta filmowa kamera.
Co znaczy jednak to magiczne słowo „audiodeskrypcja”, za sprawą którego niemożliwe staje się możliwe? To specjalny komentarz, który opisuje osobom niewidomym i słabowidzącym, co dzieje się w sferze obrazu. Komentarz musi być opracowany przez specjalistów, którzy znają świat niewidomych i wiedzą, jak opisać filmowe zdjęcia, by osoby niewidome mogły sobie to, co na tych zdjęciach widać, w jak najprostszy sposób wyobrazić. Osoby niewidome oglądają więc normalny film, ale w przerwach między lektorem głównym, albo dialogami lektor audiodeskrypcji opisuje im poszczególne filmowe sceny.
Kontakt z przyrodą daje ludziom wytchnienie, radość, ciekawe obserwacje, niecodzienne chwile, uspokaja, relaksuje. Nie samym wzrokiem z dobrodziejstw natury czerpiemy, jednak jest to podstawowy zmysł, za sprawą którego przyrodę poznajemy i kochamy.
Te kolory nieba, jesiennych liści, ptasich piór, ta gra świateł o świcie na leśnej polanie, wśród kropel uwięzionych na nitkach pajęczyny lub o zachodzie słońca nad taflą jeziora. Te kształty chmur, tropy zwierząt na śniegu, drzewa ozdobione szadzią.
Filmy z przyrodnicze z audiodeskrypcją w pewnym stopniu pozwalają osobom niewidomym doświadczyc takiego właśnie niezwykłego kontaktu z przyrodą. Co prawda film to to samo, co realna interakcja, ale pozwala wyobrazić sobie te niezwykłe obrazy, krajobrazy, ulotne chwile.
Lasy Państwowe po raz pierwszy w 2010 r. opracowały audiodeskrypcję do 3 wyprodukowanych przez siebie filmów przyrodniczych:
„Moczary i uroczyska”,
„Na skraju lasu”
„Rok w puszczy”.
Sceny z filmu „Moczary i uroczyska”
Scenariusz: Tomasz Ogrodowczyk
Wiele głosów, takich jak opinia Pani Izabeli potwierdza, że była to ważna i potrzebna inicjatywa:
Na pokazach filmów przyrodniczych, wydanych przez Lasy Państwowe, można było zaobserwować, jak osoby niewidome chłonęły każde słowo audiodeskrypcji. Znaczna cześć czuła niedosyt, zwracając uwagę, że opisy, np. zwierząt czy roślin mogłyby być pełniejsze, zawierać więcej szczegółów, które pozwoliłyby lepiej je sobie wyobrazić. Z drugiej strony padała opinia, że wówczas audiodeskrypcja zabierałaby całą uwagę i byłoby trudno skupić się na tym co mówi drugi lektor, że byłaby to przeszkoda w odbiorze filmu jako całości, jako artystycznego działa. Niewidomi chcą bowiem być pełnowartościowymi odbiorcami kultury i dzieł artystycznych, nie chcą ich doświadczać przerobionych i uproszczonych.
Przy kolejnych 3 tytułach, do jakich Lasy Państwowe opracowały audiodeskrypcję, czyli filmów:
„Dzika przyroda w sercu Europy”,
„Łowy na grubego zwierza”
„Wycieczka do lasu”
pojawił się więc słownik pojęć. Te osoby, które po obejrzeniu filmów z audiodeskrypcją czują opisowy niedosyt mogą sięgnąć do słownika po bardziej wyczerpujące informacje o gatunkach zwierząt, roślin, krajobrazach, siedliskach leśnych.
Pomysł opracowania audiodeskrypcji do filmów przyrodniczych Lasów Państwowych zrodził się w Białymstoku, za sprawą Jarosława Krawczyka – rzecznika tamtejszej Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych oraz Marcina Laskowskiego z firmy Echo MMR. Panowie, we współpracy z Fundacją Audiodeskrypcja, przygotowali specjalne komentarze dla osób niewidomych do 6 filmów, wydanych przez Lasy Państwowe.
Filmy te przygotowywane są w Ośrodku Rozwojowo – Wdrożeniowy Lasów Państwowych w Bedoniu.
Autor: Elżbieta Trzonek
Ośrodek Rozwojowo – Wdrożeniowy
Lasów Państwowych w Bedoniu
Nowy Bedoń, ul. Sienkiewicza 19
95-020 Andrespol
www.sklep.bedon.lasy.gov.pl
ORWLP w Bedoniu
